NOVB: na OV-chipkaart weer revolutie in OV-betalen

Vervoerders en overheden nemen nog dit jaar het besluit of de techniek achter de OV-chipkaart wordt vervangen door EMV-techniek. Dit maakt niet alleen het betalen met bankpas, barcode en mobiele telefoon mogelijk, maar zal ook betekenen dat reizigers geen geld meer op hun OV-chipkaart hoeven te zetten.

“Dit is de tweede revolutie in het openbaar vervoer op het gebied van betalen”, legt Eric Janse de Jonge uit, voorzitter van het directeurenoverleg NOVB. “De eerste was ruim tien jaar geleden de overstap van de papieren strippenkaart naar de OV-chipkaart.”

OV-chipkaart

Het doel van de invoering van nieuwe betaalwijzen is om het reizen in het openbaar vervoer eenvoudiger en aantrekkelijker te maken, maar ook om de kosten van het betaalsysteem aanzienlijk te verlagen. De aanpassing van de techniek betekent niet dat de OV-chipkaart zelf gaat verdwijnen. Het is een wijziging aan de achterkant en treft met name de manier waarop reizigers hun reis afrekenen. Op dit moment wordt bij het inchecken met de OV-chipkaart meteen geld afgeschreven. Bij het uitchecken wordt het juiste bedrag verrekend en verwerkt, maar dit houdt in dat er altijd vooraf geld op de kaart moet worden geladen.

Bij een verandering van het systeem dient het in- en uitcheckmoment veel meer voor identificatie van de reiziger en veel minder als betaalmoment. “Je OV-chipkaart, bankpas, barcode of mobiele telefoon geldt dan alleen als verificatie’”, legt Janse de Jonge uit. “Deze ‘token’ is gekoppeld aan een account en langs dit account verloopt de rekening. Het moment waarop je reist en het moment van afrekening kan daarmee makkelijker uit elkaar getrokken worden.”

Visie voor OV-betalen

Sinds 2015 werken vervoerders in het werkprogramma OV-betalen aan de uitwerking van de visie voor betalen in het openbaar vervoer op de lange termijn. Dit heeft al geleid tot verschillende proeven met betalen met de bankpas, creditcard en via de mobiele telefoon. Daarop volgt het definitieve besluit over de uitfasering van de MiFare-techniek achter de OV-chipkaart. Een nieuw systeem is nodig om te kunnen blijven voldoen aan de wensen van reizigers, vervoerders, overheden en reizigersorganisaties.

EMV wordt op dit moment ook gebruikt in een pinpas en vormt wereldwijd de basis die banken en creditcardmaatschappijen gebruiken. Dit heb je nodig om het systeem veilig en integraal te laten functioneren. Er wordt dan ook intensief samengewerkt met de Betaalvereniging Nederland en de grote banken. Er is met hen een intentieverklaring getekend en aan de achterkant is de invoering van de nieuwe betaalmethodes grotendeels geregeld om een pilot te kunnen starten. Bijna alle betaalkaarten zullen in het Nederlandse OV geaccepteerd worden.

Termijn

Maar er moet nog een go/no go-besluit worden genomen om de visie integraal tot uitvoering te brengen, licht Janse de Jonge toe. Bij een positief besluit, moeten deze nieuwe betaalmethodes al binnen enkele jaren gemeengoed zijn in het hele Nederlandse OV. Een realistisch tijdbeeld, want op technisch gebied is de introductie van een nieuw systeem op zich helemaal niet zo ingewikkeld. Een deel van de OV-poorten en validators kan de techniek al aan of worden op korte termijn hiervoor geschikt gemaakt, een groot deel moet echter nog vervangen worden. Verder dienen nog enkele zaken uitgekristalliseerd te worden.

Het gaat dan om het in kaart brengen van de risico’s, de verdeling van de rollen en de kosten en het migratietempo. Decentrale overheden en consumentenorganisaties worden betrokken en staan nu al positief tegenover de ontwikkeling. Aan deze overheden is ook de vraag gesteld of ze mee willen betalen, want de invoering van EMV kost al gauw vele miljoenen. “Vervoerders en overheden moeten samen optrekken in deze vernieuwing”, stelt Janse de Jonge.

Reiziger

De belangrijkste factor die bepaalt of er echt aan de slag wordt gegaan met EMV, is de reiziger. De vervoerders willen voorkomen dat de fouten bij de introductie van de OV-chipkaart en onlangs bij de start met de proef met OV-chipmobiel worden herhaald. Bij het aanmelden voor OV-chipmobiel waren bijvoorbeeld te veel handelingen nodig en het bleek te ingewikkeld te zijn voor reizigers. Het is dus belangrijk dat een nieuw systeem het betalen in het OV echt gemakkelijker maakt.

Het is de vraag of de huidige concessieverlening nog past bij de nieuwe manieren om te betalen in het OV. Daarom zou de NOVB graag een kader ontwikkelen dat voor heel Nederland geldt. Op die manier worden reizigers in ieder geval niet niet geconfronteerd met problemen als ze over een concessiegrens reizen.

Coöperatie

De Coöperatie van openbaar vervoerbedrijven sluit zich aan bij het appèl van Janse de Jonge. “Het commitment van het Rijk en decentrale opdrachtgevers voor het OV om samen met de sector het betalen in het OV naar het ‘next level’ te brengen is onmisbaar”, aldus Bart Schmeink, algemeen directeur van Transdev en voorzitter van de Coöperatie.

“Onze reizigers, dat zijn bijna alle inwoners van Nederland. We moeten samen optrekken om in de nabije toekomst de reiziger nog meer betaalgemak, nog meer keuzevrijheid en nog meer realtime informatie en diensten te bieden. Dat gaat veel van ons vragen, maar voor zowel de overheid als voor de sector is het van groot belang dat we dit samen tot een succes maken.”