‘5.000 minder doden door vieze lucht na nieuw akkoord’

Het Schone Lucht Akkoord is er. Maandag ondertekenden 36 gemeenten, negen provincies en minister van Veldhoven (Milieu en Wonen) het document in Utrecht. Hiermee worden in 2030 jaarlijks 4.000 tot 5.000 vroegtijdige sterfgevallen voorkomen, is de voorspelling. Voorheen waren vooral de verplichte Europese grenswaarden leidend. Het streven is nu om te voldoen aan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Concreet gaat het Schone Lucht Akkoord om een vermindering van de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide door wegverkeer, mobiele werktuigen, landbouw, scheepvaart, industrie en huishoudens. Rijk, gemeenten en provincies die meedoen, verplichten zich jaarlijks de voortgang te laten zien.

Teller

Het RIVM rekent periodiek de effecten van de maatregelen door en heeft een gezondheidsindicator ontwikkeld. Die maakt de vooruitgang per buurt inzichtelijk. De teller loopt vanaf maandag. Met het Schone Lucht Akkoord verwacht het kabinet in 2030 op de meeste plekken te voldoen aan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Hiermee worden in 2030 jaarlijks 4.000 tot 5.000 vroegtijdige sterfgevallen voorkomen, is de voorspelling. Momenteel overlijden jaarlijks nog 11.000 mensen vroegtijdig door ongezonde lucht. Vorig jaar kwam in een Britse studie dat zo’n 25 procent van de nieuwe astma-gevallen in Nederland onder kinderen tussen 1 en 18 jaar wordt veroorzaakt door stikstofdioxide (NO2). In geen enkel ander land in Europa is dit percentage zo hoog.

Filter

Een van de maatregelen in het akkoord is de roetfiltertest die per 2021 onderdeel uitmaakt van de APK voor diverse categorieën dieselauto’s. Met een deeltjesteller wordt bij elke APK standaard gecontroleerd of de roetfilter werkt. Is dat niet het geval, dan komt de auto niet door de keuring. Voorheen werd alleen gecontroleerd of er een filter aanwezig was.

Nederland zoekt ook de samenwerking met andere Europese landen, te beginnen met België, Luxemburg, Duitsland en Noord-Frankrijk. Er komt veel vieze lucht uit het buitenland ons land binnen maar onder streep ‘exporteert’ Nederland vooral vieze lucht.

Het Rijk trekt voor het Schone Lucht Akkoord 50 miljoen euro uit. Gemeenten en provincies stellen afzonderlijk aanvullende uitvoeringsplannen op met in totaal tientallen miljoenen aan investeringen.

Niet snel genoeg

Het Schone Lucht Akkoord werd voor de zomer aangekondigd en bouwt verder op bestaand beleid zoals het klimaatakkoord en de stikstofaanpak. Het akkoord is voor een belangrijk deel gebaseerd op het advies van de Gezondheidsraad. Ook adviezen van de Algemene Rekenkamer zijn meegenomen.

Het Longfonds is blij met het akkoord. “Mooi om te zien dat er nu daadwerkelijk actie wordt ondernomen”, zegt Michael Rutgers, directeur van het Longfonds. “Want het is en blijft onacceptabel dat zo veel mensen ziek worden door de lucht die ze inademen. Wat ons betreft kan het niet snel genoeg gaan. Daarom roep ik alle gemeenten en provincies op zich bij dit akkoord aan te sluiten.”