Verkeers- en mobiliteitsmanagement in Zuid-Holland onder één dak

Hoe beperk je verkeershinder, houd je de provincie Zuid-Holland bereikbaar én stimuleer je inwoners, forenzen en bezoekers om een duurzame keuze te maken en de mobiliteitstransitie verder vorm te geven? Dit vraagstuk wordt de focus van het nieuwe samenwerkingsverband Zuid-Holland Bereikbaar. Die organisatie ontstaat door het samengaan van De Verkeersonderneming, Bereikbaar Haaglanden en Rijnland en BEREIK! VerkeersNet sprak met programmadirecteur René Vrugt over de missie.

Op 1 januari zijn de drie bestaande ondernemingen opgegaan in dit nieuwe samenwerkingsverband. Bijzonder is dat verkeersmanagement en mobiliteitsmanagement onder één dak komen. Nu zijn die twee takken van sport nog vaak gescheiden. “Als je kijkt naar verkeersmanagement en mobiliteitsmanagement, dan heeft iedereen zijn eigen invalshoek en insteek. De kunst is om ook van elkaar te gaan leren en af te stemmen. Dus dat gaan we nu doen”, vat Vrugt het samen.

Stimuleren duurzame mobiliteitstransitie

In Zuid-Holland Bereikbaar slaan rijks- en regiopartners de handen ineen om het verkeer in Zuid-Holland nog beter te managen en begeleiden. Op landelijk niveau zijn de partners Rijkswaterstaat, ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat; in de regio gaat het om de provincie, de MRDH, de gemeentes Rotterdam en Den Haag en het Havenbedrijf Rotterdam. Samen willen ze werken aan de verbetering van de bereikbaarheid en het stimuleren van een duurzame mobiliteitstransitie.

“Het is zeker niet zo dat er nu niets gebeurt”, verzekert de programmadirecteur. De Verkeersonderneming, Bereikbaarheid Haaglanden en Rijnland en BEREIK! zijn erg goed en hebben veel bereikt. Maar tegelijkertijd ligt er een flinke opgave om de provincie bereikbaar te houden. Verschillende wegen, bruggen en tunnels moeten de komende jaren vervangen of onderhouden worden. En tel daar de enorme woningopgave in de provincie nog eens bij op. Dit heeft enorme impact op de doorstroming en bereikbaarheid. “We zien dat we nog slimmer moeten gaan samenwerken.”

Vandaar het besluit om de drie bestaande organisaties samen te brengen. Krachtenbundeling, noemt Vrugt het. “Omdat verkeers- en mobiliteitsmanagement bij ons in één pand zitten, kunnen we echt slagen maken. Door dat bij elkaar te brengen, kunnen we meer doen met de bestaande mensen.”

Beter plannen van werkzaamheden

Het beperken van hinder is een belangrijk doel. Ter voorbeeld: als Rijkswaterstaat een weg eruit haalt, kan de provincie geen werkzaamheden uitvoeren aan een provinciale weg die mogelijk als alternatief zou kunnen dienen. “Het gaat om het slimmer met elkaar plannen en programmeren van dit soort werkzaamheden”, vertelt de programmadirecteur.

Een aanvullend doel is om dit te combineren met de transitie naar meer duurzame mobiliteit. Gedragsverandering is dus een belangrijk speerpunt. Vrugt: “Kunnen we langdurige werkzaamheden gebruiken als hét moment, als de katalysator om mensen anders op pad te laten gaan? Of om vaker thuis te werken?”

Zuid-Holland Bereikbaar gaat zich niet alleen richten op personenvervoer. Hoe zijn bedrijven zover te krijgen om meer vervoer te laten plaatsvinden over bijvoorbeeld water? Speciale aandacht zal uitgaan naar bouwlogistiek, vanwege de enorme bouwopgave. “Je gebruikt dus grootschalig onderhoud om te kijken of je reizigers, automobilisten, inwoners en bedrijven kunt stimuleren om op een andere manier de reis te organiseren.”

Voortzetten wat werkt

Om die doelen te bereiken, heeft Zuid-Holland Bereikbaar een heel scala aan mogelijkheden tot zijn beschikking. Want hoewel er sprake is van vernieuwing, zullen succesvolle acties van de voorgangers gewoon worden doorgezet. Dan gaat het bijvoorbeeld om probeeracties voor het openbaar vervoer, de e-bike en deelmobiliteit tot afspraken met scholen en werkgevers over spitsmijden. En verschillende aanpakken voor verschillende doelgroepen.

Vrugt: “Het gaat om de hele waaier van mogelijkheden, die er uiteindelijk allemaal op zijn gericht om Zuid-Holland bereikbaar te houden. Dat steden bereikbaar zijn, dat economische centra bereikbaar zijn en dat sociale activiteiten bereikbaar zijn. Daar maakt men zich grote zorgen over.”

Gebiedsgericht werken

Hoewel deze organisatie in de hele provincie opereert, is gebiedsgericht werken altijd het doel. Bijvoorbeeld bij een wegafsluiting kan niet alleen worden gekeken naar het effect op die desbetreffende rijksweg, maar ook naar omliggende provinciale en gemeentelijke wegen. “Een project op de Van Brienenoordbrug is een klus van Rijkswaterstaat, maar raakt het hele gebied”, schetst Vrugt een voorbeeld. “Je moet het met elkaar in de hele omgeving bekijken.”

De programmadirecteur is sinds mei aangesteld en sindsdien bezig met de voorbereiding op het samengaan van de organisaties. Daarvoor heeft hij veel gesprekken gevoerd en een netwerk opgebouwd. Het is soms best ingewikkeld om al die verschillende partijen op één lijn te krijgen, erkent hij. Tegelijkertijd is de wil er om op deze manier samen te gaan werken. “Iedereen heeft gezegd dat dit de weg is die we met z’n allen moeten inslaan. Dit is next level-samenwerking.”

Landelijke uitrol

Uiteindelijk is het de wens van Zuid-Holland Bereikbaar, en van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in het bijzonder, om een voorbeeld te zijn voor de rest van Nederland. Hoe kunnen andere regio’s en provincies dit aanpakken? Vrugt heeft drie tips. Allereerst is het belangrijk om de samenwerking goed te organiseren. Niet alleen op bestuursniveau, maar ook op de werkvloer. Daarnaast is een goede agenda onontbeerlijk. Er moet duidelijkheid bestaan over de ontwikkelingen die het verkeer de komende jaren kunnen beïnvloeden.

Als laatste is een bereikbaarheidsmonitor voor verkeersdata van belang. Dit is noodzakelijk om het goede beeld te kunnen creëren over het verkeer in een gebied. “Het is hard werken, maar ik geloof er echt in”, zegt Vrugt. “We hebben mooie voorgangers gehad, maar nu is het tijd voor de volgende fase.”