CROW en ministerie zoeken naar meest duurzame mobiliteitshub

Wie heeft het beste idee voor een duurzame mobilteitshub? Op die vraag hopen het CROW en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het antwoord te vinden door het uitschrijven van een prijsvraag. Uit de ingediende ontwerpen van niet alleen duurzame, maar ook toekomstbestendige en schaalbare mobiliteitshubs, kiest de jury op 2 november tijdens het Nationaal Verkeerskundecongres een winnaar.

“Het CROW is al een tijdje samen met het ministerie en decentrale overheden bezig met het toekomstbestendig maken van ons mobiliteitssysteem”, legt Frans Bekhuis van het CROW uit. “Daarin worden hubs steeds belangrijker. Een hub is een beetje een modewoord geworden en je hebt ze in alle soorten en maten. Samen met Jorrit Nijhuis en Caspar de Jonge van het ministerie van IenW zijn we gaan bedenken hoe we al die creativiteit en denkkracht van betrokken mensen die al jaren met mobiliteitshubs bezig zijn – stedenbouwkundigen, verkeerskundigen, projectontwikkelaars – kunnen stimuleren.”

Een prijsvraag dus. Bekhuis doet samen met Nijhuis de vooranalyse van de inzendingen. Ook zijn zij het eerste aanspreekpunt voor vragen en hebben zij nagedacht over de eisen waar inzendingen aan moeten voldoen. Potentiële winnaars van de prijsvraag voldoen aan vier voorwaarden: een samenhangende aanpak, duurzame energievoorziening, inclusief en toegankelijk en toekomstbestendig.

Meer dan een overstappunt

Naast een modewoord wordt de hub ook steeds meer een containerbegrip, vindt Nijhuis. “In de zin van dat je veel verschillende type hubs hebt. Dus het is belangrijk met elkaar af te spreken waar we nou precies over praten. Het raakt ook veel verschillende beleidsthema’s binnen het IenW.”

In het verleden werd vooral vanuit het mobiliteitsdomein gekeken naar de ontwikkeling van hubs. Dus wat is de functie van een mobiliteitshub als overstappunt. Maar het is meer dan dat. “Een hub is meer dan een grote parkeergarage of alleen een overstappunt. De ruimtelijke component is steeds belangrijker geworden. Dus welke voorzieningen ga je daar treffen en hoe wordt het een mooie plek om te verblijven. Zodat het niet alleen een vervoersfunctie heeft, maar ook verblijfskwaliteit. Daar is ook de prijsvraag erg op gericht”, legt Nijhuis uit.

Schaalbaar

Een belangrijke voorwaarde die de jury aan de inzendingen stelt, is dat een hub schaalbaar is en op meerdere plekken gerealiseerd kan worden. ‘Een goed ontwerp is flexibel aanpasbaar in de tijd en beschikt over een breed gedragen exploitatiemodel, zodat het op meerdere plekken toepasbaar is’, zo staat op de website.

“Er wordt vanuit het Rijk een half miljard euro geïnvesteerd in goede, efficiënte en functionerende hubs om de nieuwe woongebieden goed te ontsluiten”, licht Nijhuis toe. “Vijfenveertig gemeenten zijn van plan de komende jaren hubs te bouwen. Hubs helpen om te zorgen voor bereikbare en leefbare woongebieden en het stimuleren van duurzame vormen van mobiliteit (lopen, fietsen, ov en deelmobiliteit)”.

De initiatiefnemers hopen dan ook zulke goede inzendingen te krijgen, dat ze gelijk schaalbaar zijn en dat de kennis gedeeld kan worden met al die andere mensen die met hubs bezig zijn.

Menselijke kant

‘Naast de harde, fysieke kant van een hub is het van belang om ook de zachte, gebruikerskant mee te nemen in het ontwerp, met inbegrip van inclusief en toegankelijk gebruik’, zo wordt een van de voorwaarden omschreven. Oftewel: neem ook de menselijke kant mee.

“Het gaat dus niet alleen om: hoe bouw je nou een hub en welke materialen gebruik je? Maar ook: voor wie doen we het?”, licht Bekhuis toe. En daarnaast, niet geheel onbelangrijk, het moet ook betaalbaar zijn. “Niet alleen in de ontwerpkant, maar ook in de exploitatie, het onderhoud en het beheer. De ontwerpen moeten realistisch zijn.”

Toekomstbestendig

Een andere belangrijke, maar ook complexe, voorwaarde is dat een ontwerp toekomstbestendig is. “Er moet ook rekening gehouden worden met andere vervoermiddelen dan alleen de auto. Als je kijkt naar de meer klassieke parkeergarages, die lenen zich eigenlijk niet voor een andere functie dan het stallen van heel veel auto’s. Dus eigenlijk wil je ook naar een ontwerp toe, waarbij je meer mogelijkheden hebt en de ruimte ook andere functies kunt geven.”

Daarnaast heb je zeker bij de grotere hubs ook te maken met een groot energievraagstuk.
Deelmobiliteit wordt steeds meer elektrisch. De privéauto wordt ook steeds meer elektrisch. “Het wordt steeds belangrijker om al in een vroeg stadium na te denken over hoe je dat goed kan organiseren”, zegt Nijhuis.“Het zijn steeds vaker plekken waar energie wordt opgewekt, maar tegelijkertijd ook plekken die steeds meer energie vragen.”

Voortrekkersrol

Hoe de inzendingen vormgegeven worden, is aan de deelnemers. “Het mag een bestaand of een nieuw ontwerp zijn, of een mix van bestaande elementen met nieuwe ideeën; we laten ons graag verrassen”, aldus Bekhuis. Het lijkt hem bijvoorbeeld ook een leuke werkopdracht voor studenten. “Maar we appelleren ook aan organisaties en overheden, die trots zijn op een bestaande hub. We willen hen vooral uitdagen te onderbouwen waarom die hub zo’n succes is en waarom het goed functioneert.”

Bekhuis vindt dat we als Nederland best trots mogen zijn op de voortrekkersrol die we binnen Europa hebben, als het gaat om de ontwikkeling van mobiliteitshubs. “Ik zie al voor me dat het winnende ontwerp bijvoorbeeld de naam krijgt van de inzender.”

Een onafhankelijke jury, afkomstig uit de wetenschap, overheid en andere organisaties, beoordeelt de inzendingen. De juryleden vertegenwoordigen verschillende invalshoeken die horen bij het ontwerp van een duurzame mobiliteitshub.

Inzenden kan tot 1 september. De prijs voor de winnende inzending is 10.000 euro.

Op het Congres Mobiliteitstransitie kan het onderwerp mobiliteitshubs natuurlijk niet ontbreken. Om alvast in de stemming te komen, hebben wij een aantal interessante artikelen voor u gebundeld in het Mobiliteitsmagazine.

Lees ook:

• De ingewikkelde ontdekkingstocht van een wijk zonder auto’s
• Regie deelmobiliteit gebaat bij standaardisering en kennisdeling
• Vaartsche Rijn heeft primeur met landelijke huisstijl deelhub
• Shell en Go Sharing zetten samen in op mobiliteitshubs